8 juli 2025
Op donderdag 3 juli gingen leden van de VKBN in gesprek met leden van de VNG over hun wederzijdse ervaringen met de Wkb. Op basis van praktijkvoorbeelden werden per fase van het proces knelpunten geïnventariseerd en besproken, om gezamenlijk te komen tot verbeteringen.
Deze sessie, georganiseerd door VNG en VKBN, bracht vier gemeenten en drie kwaliteitsborgers samen om openlijk te spreken over cruciale onderwerpen met betrekking tot de implementatie van de Wkb. Bob Gieskens, directeur van de VKBN legt uit waarom dit initiatief werd genomen: “De Wkb is een feit en gaat niet meer weg. Het succes ervan hangt sterk af van de samenwerking tussen gemeenten en kwaliteitsborgers, dat zijn sleutelpartijen. Aan beide kanten komen we gedurende het implementatieproces allerlei praktische zaken tegen waar we wat mee moeten. Het doel van deze gesprekken is dan ook elkaars belangen en elkaars ervaringen beter te leren kennen, om zo samen tot verbetering te komen.”
De agendapunten voor de sessie zijn geïnventariseerd op basis van input van de deelnemers zelf en data uit bestaande meldpunten (IPLO-database en VKBN/VBWTN meldpunt). Hieruit zijn veelvoorkomende knelpunten gehaald, die zijn onderverdeeld in vier procesfases: bouwmelding, start bouw, realisatie en gereedmelding. In de sessie zijn deelnemers gevraagd om de belangrijkste issues te benoemen, waarna deze gezamenlijk zijn besproken.
De sessie was een pilot, maar al snel bleek deze te voorzien in een duidelijke behoefte. “Het was een zeer open en constructief gesprek. Er hing een positieve sfeer die smaakt naar meer," volgens Gieskens. “Onderling begrip en samenwerking is essentieel om van de Wkb een succes te maken.”
Veel bouwmeldingen worden in eerste instantie niet ontvankelijk verklaard door gemeenten omdat ze niet compleet zijn. Soms gaat het om iets kleins, zoals een ontbrekende naam of een administratieve onvolledigheid. In andere gevallen ontbreken essentiële onderdelen, zoals een volledig borgingsplan of de juiste risicoanalyse. Wat duidelijk werd uit het gesprek: het loont om preciezer te kijken naar wát er ontbreekt en waarom. Soms is iets met één mailtje of telefoontje op te lossen. Het stellen van de juiste vragen leidt tot meer begrip, waardoor onnodige vertraging kan worden voorkomen.
Een ander thema was de vraag wat een gemeente mag en kan doen nadat een bouwmelding is geaccepteerd. Gemeenten mogen op basis van eigen handhavingsbeleid steekproefsgewijs meldingen toetsen en eventueel aanvullende informatie opvragen. De werkwijze verschilt per gemeente. Sommige gemeenten hebben een vooraf opgesteld beleid, terwijl andere per situatie beslissingen nemen op basis van wat ze constateren. Dit roept vragen op bij kwaliteitsborgers: is het vooraf duidelijk wát de gemeente doet, waarom, en op basis van welke afwegingen? Soms wel, soms niet. Dit zijn interessante verschillen die groot effect hebben op de kwaliteitsborger. Wederzijds begrip is belangrijk. Juist daarom was het waardevol om hier in deze sessie open over te spreken.
Bouwmeldingen worden soms kort voor de wettelijke vierwekentermijn ingediend. Zowel gemeenten als borgers constateren dat dit kan leiden tot tijdsdruk en onzekerheid. De gedeelde conclusie: het zou helpen als initiatiefnemers de melding ruimer op tijd indienen, bijvoorbeeld zes of acht weken vooraf. Dat geeft gemeenten de ruimte om hun beoordeling zorgvuldig te doen én borgers de tijd om hun rol goed te vervullen. Het is goed als partijen inzicht krijgen in het effect dat hun werk heeft op de andere partijen in de keten.
Er bestaan veel interpretatieverschillen over wat wel en niet een gelijkwaardigheid is. Wie bepaalt dat? En op welk moment in het proces? Zowel gemeenten als kwaliteitsborgers herkennen de impact van deze discussie. Zeker wanneer gelijkwaardigheid pas tijdens de uitvoering van het werk wordt geconstateerd, ontstaan problemen, die kunnen leiden tot ongewenste vertragingen of extra kosten. In de sessie werden verschillende voorbeelden gedeeld van hoe gemeenten en borgers met dit onderwerp omgaan. Waardevolle inzichten kwamen naar voren, maar een eenduidig antwoord op de vraag hoe dit op te lossen, bleef uit. Best practices delen werd als leerzaam bevonden, om te leren van elkaars werkwijze – en om zicht te krijgen op mogelijke oplossingsrichtingen.
De Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (TloKB) heeft een belangrijke rol in het stelsel, daarover waren de aanwezigen het eens. Zeker ‘om zwakke broeders eruit te filteren’. Er zit echter vertraging tussen signalen uit de markt en wat de TloKB daarmee kan en doet. Dit betekent dat het stelsel nog niet snel en adequaat genoeg werkt. Hierover zijn de VNG en VKBN in gesprek met de TloKB.
Een belangrijke conclusie was dat vertrouwen tussen partijen onmisbaar is. Ook al hebben sommigen de indruk dat enkele partijen bewust of onbewust de grenzen opzoeken. Als voorbeelden werden genoemd: borgers die vrijwel niet op de bouwplaats komen en gemeenten die proberen gelijkwaardigheid te gebruiken om projecten zelf te kunnen borgen. Men was het erover eens dat dit incidenten zijn. En dat het voor het succes van het stelsel belangrijk is om juist de positieve ervaringen met de Wkb te communiceren. “We moeten niet de hele beroepsgroep afrekenen op het gedrag van een enkeling.”
Omdat veel onderwerpen diepgaand besproken werden, konden niet alle agendapunten behandeld worden. VKBN en VNG hebben daarom afgesproken een vervolgsessie te houden met deze groep. In het algemeen werd geconcludeerd dat het verstandig is dat borgers en gemeenten in de samenwerking met elkaar blijven praten over inhoud, proces én relatie. “Door op een constructieve manier met knelpunten om te gaan, wordt de onderlinge relatie verbeterd en zullen toekomstige projecten gemakkelijker verlopen.”
De VKBN en VNG zien het als gezamenlijke verantwoordelijkheid om het stelsel verder te versterken. Door ervaringen te delen, elkaars positie beter te begrijpen en samen werkbare oplossingen te zoeken, werken we samen aan de duurzame implementatie van de Wkb.
Gezien de behoefte, gaan we na de zomer een of meer vergelijkbare gesprekken organiseren. Ben jij lid van VNG of VKBN en wil je deelnemen? Meld je dan aan via info@vkbn.nl of bij de VNG.
Deel dit bericht
Terug naar overzicht