6 oktober 2025
Directeur Bob Gieskens gaf een interview aan Bouwwetten.nl. Dat enkele gemeenten zorgen geuit hebben over het samenspel met kwaliteitsborgers, was aanleiding voor dit gesprek. Het artikel dat Yvonne Ton schreef, lees je hier.
Moeten er striktere eisen gesteld worden aan de manier waarop kwaliteitsborgers hun werk doen, namelijk controleren of een gebouw voldoet aan de wettelijke technische eisen? Een deel van de gemeenten zou dat toejuichen. Brancheorganisatie VKBN vindt dat het aan de borgers zelf is om te beoordelen hoe ze hun controles uitoefenen en welke informatie ze daarbij gebruiken.
Met de invoering van de Wkb (Wet kwaliteitsborging voor het bouwen) voor bouwwerken in gevolgklasse 1 is het toezicht op de bouw ingrijpend veranderd. De nieuwe manier van werken leidt geregeld tot wrijving tussen beide partijen. Vaak omdat ze verschillen van mening over de manier van toezicht houden.
Het verschil van mening spitst zich toe op bouwplaatsbezoeken en bewijsvoering. Sommige gemeenten constateren dat een kwaliteitsborger tijdens een bouwproject nauwelijks of zelfs helemaal niet op de bouwplaats verschijnt. Dat is ongewenst, vinden ze, want op afstand kun je onmogelijk goed toezicht houden.
Een ander bezwaar dat geregeld genoemd wordt, is dat kwaliteitsborgers bij hun controlewerk doorgaans ook gebruikmaken van informatie die de aannemer levert. Vaak gaat het om foto’s van specifieke situaties, handelingen en momenten tijdens het bouwproces. Deze ‘zelfcontrole’ is in strijd met de onafhankelijke positie van de kwaliteitsborger, zeggen de criticasters: ‘de slager keurt zijn eigen vlees’. Dat geluid was overigens al bij de totstandkoming van de Wkb te horen bij de tegenstanders van de wet. Ook uit de monitor van Arcadis over het eerste Wkb-jaar 2024 blijkt dat meerdere gemeenten twijfels hebben bij de onafhankelijkheid van de kwaliteitsborger. Concrete gemeenten en projecten worden niet genoemd in het rapport.
Branchevereniging VKBN (Vereniging KwaliteitsBorging Nederland), die deze kritiek geregeld krijgt, is het er absoluut niet mee eens. “Zelfcontrole door de aannemer is geen bedreiging voor onafhankelijkheid – het is een fundament van de Wkb”, luidt de kop van een recent opiniestuk op de eigen website. Daarin betoogt de VKBN dat een kwaliteitsborger naast eigen controles en steekproeven prima gebruik kan maken van informatie die een aannemer of een andere partij heeft aangeleverd. Voorwaarde is wel dat hij of zij dat doet met een kritische en professionele blik.
Verbieden gebruik te maken van data van aannemers zorgt voor dubbel werk en wantrouwen, stelt de brancheorganisatie. Terwijl het stelsel juist ingericht is op vertrouwen, efficiëntie en risicoanalyse. Nieuwe digitale technieken als AI, 4D-fotografie en sensoren op de bouwplaats bieden juist kansen.
Hoe vaak een borger een bouwplaats moet bezoeken is aan hem of haar om in te schatten. “Fysieke inspecties zijn onmisbaar, maar 100 procent controle is niet nodig, duur en praktisch gezien niet haalbaar”, aldus de VKBN.
Dat de discussie blijft voortduren, komt doordat de Wkb-wetteksten niet zo expliciet zijn als het gaat om wel of niet de bouwplaats bezoeken en hoe vaak, zegt directeur Bob Gieskens in een toelichting op het visiedocument van de VKBN. De instrumentaanbieders stellen die eisen wel, alleen niet allemaal op dezelfde manier en niet tot in detail. Het verbaast Gieskens daarom niet dat gemeenten soms nog vraagtekens zetten bij de werkwijze van kwaliteitsborgers.
Dat bouwplaatsbezoeken nodig zijn, vindt ook VKBN, net als de instrumentaanbieders en de gemeenten. Gieskens: “Die zijn onontbeerlijk.” Maar het borgingsplan, dat gemaakt is op basis van een risicoanalyse, is leidend en het ene bouwproject brengt meer risico’s mee dan het andere. Daarom kun je volgens hem geen generieke eisen stellen aan het minimumaantal bouwplaatsbezoeken.
Het tweede deel van dit artikel - waarin de VNG de geluiden nuanceert - is te lezen op de website bouwwetten.nl. Lees verder
Deel dit bericht
Terug naar overzicht